İleri Haber
Ekonomist Uğur Gürses, Merkez Bankası’nın (TCMB) döviz rezervlerinin Hazine ve Maliye eski Bakanı Berat Albayrak döneminde iki yıla yakın süre boyunca ‘‘arka kapı’’ yöntemiyle kamu bankalarına aktarıldığını ve piyasaya örtülü bir biçimde satılarak eritildiğini belirtti. Kendi blogunda ‘’128 milyar dolara ne oldu?’’ başlıklı bir yazı kaleme alan Gürses, kayıp 128 milyar doların akıbetinin belli olması için AKP iktidarına 15 soru yöneltti.
Mart 2019’daki yerel seçimler döneminde TCMB’nin döviz kurlarının stabil seyrediyor görüntü vermek için siyasi otoritenin talimatıyla döviz rezervlerini eritmeye başladığına dikkat çeken Uğur Gürses, ‘‘2019 yılının mart ayında yerel seçimler öncesinde iktidar partisi büyük metropolleri elinde tutsun diye döviz kurları stabil seyrediyormuş görüntüsü vermek, ekonomi konusunda herhangi bir tedirginlik olmasın diye siyasi otoritenin emriyle Merkez Bankası’nın döviz rezervleri ‘arka kapı’ yöntemleriyle kamu bankalarına aktarılarak, oradan da piyasaya örtülü biçimde satılarak eritilmeye başlanmıştı” ifadelerini kullandı.
‘TÜRKİYE TARİHİNDE BİR İLK’
Mart 2019’da başlayan satışların, İstanbul’daki seçimin yenilendiği Haziran 2019 sonuna kadar 22 milyar doları bulduğunu ve buna ek olarak, kamu bankalarının da kendi bilançolarında, kendi döviz varlıklarını yaklaşık 3 milyar dolar erittiklerinin gözlendiğini ifade eden Gürses, ”Böylece 2019 yerel seçim sürecinde siyasi direktifle kamunun 25 milyar dolar döviz rezervi erittiği kayda giriyor. Bu durum, Türkiye tarihinde bir ilktir. Zorluklarla biriktirilen döviz rezervlerinin kayda değer bir bölümü iç siyasi hedefler için satılmıştı’’ dedi.
AKP İKTİDARINA 15 SORU
Merkez Bankası’ndaki döviz rezervlerinin akıbetinin öğrenilmesi için AKP iktidarının 15 soruya cevap vermesi gerektiğini kaydeden Uğur Gürses şu ifadeleri kullandı:
‘‘128 milyar nerede?’’ diyenler, buharlaşan bir rezervden bahsetmiyorlar. Soru bunun hangi ihtiyaçla, nasıl, kim tarafından, nasıl, hangi yollarla ne seviyeden ne kadar satıldığının açıklanmasını istiyorlar.
İktidar partisi kurmayları da önce dövizler yerinde duruyor derken, şimdi piyasa kurundan satıldığına işaret edip soranları cehaletle suçluyor. Ama bu ‘cehaletin’ aydınlanması için aşağıdaki sorulara yanıt vermesi es geçiyorlar.
Temel sorular şunlar:
1- Satılan, eritilen döviz rezervi miktarı tam olarak ne kadardır? 128 milyar doların üzerinde midir?
2- 128 milyar dolarlık döviz rezervleri Merkez Bankası’ndan hangi yollarla çıkarılmıştır?
3- Merkez Bankası bu konuda, kendi bünyesi dışında yapılan satışlara ilişkin bir Banka Meclisi kararı, Yönetim Komitesi Kararı almış mıdır? Satışlarla ilgili bir Karar Defteri tutulmuş mudur?
4- Ülke rezervlerinin finansal güvenliği tehlikeye atacak düzeyde bu kadar eritilmesine siyasi direktif var mıdır? Kim vermiştir?
5- Merkez Bankası’ndan çıkarılan dövizler nereye aktarılmıştır?
6- Hangi mekanizmalarla satılmıştır? Bankalar arasında mı? Döviz brokerleri aracılığı ile mi? Uluslararası banka ya da finansal kurumların oluşturduğu trading sistemleri aracılığı ile mi?
7- Satışa aracılık edenler ‘blind broker’ mıdır? Yoksa alıcı ve satıcı taraflar birbirlerini bilebilecek bir eşleşme ile mi satışlar gerçekleşmiştir?
8- Dövizlerin günlük olarak işleyişte satışına kimler karar vermiştir?
9- Hangi kurdan ne kadarlık miktarlarla satılmıştır?
10- Hangi kurdan ne kadar satılacağına kim/kimler karar vermiştir?
11- Satışla alınan TL’ler ne yapılmıştır? Hemen Merkez Bankası’na aktarılmış mıdır? Üzerinden faiz, komisyon elde edilmiş midir?
12- Satışların alıcıları bilinmekte midir? Alıcılar biliniyorsa döviz satışları sırasında satıcının aleniyeti ile işlem ilişkisi örtülenmiş midir?
13- Blok satışlar yapılmış mıdır? Yapıldıysa kimlere, ne kadar, hangi kurdan satılmıştır?
14- Uzlaşmalı, pazarlıklı satış yapılmış mıdır?
15- Yapılan satışlardan oluşan kur zararı (Hazine üzerine alınan pozisyonlar dahil) ne kadardır?
