AKP’li cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın bakanlık döneminin toplam bütçe açığı 338 milyar lirayı buldu. Hazine eylül ayında 108,6 milyar lira para harcarken, 78,9 milyar lira gelir elde etti. Böylece bütçe sadece eylül ayında 29,7 milyar lira açık verdi.
Eylül ayı verilerinin açıklanmasıyla beraber bu yılın ilk 9 ayındaki toplam bütçe açığı da ortaya çıkmış oldu. Yılın başında 12 ay boyunca toplam 138,9 milyar lira bütçe açığı vermeyi planlayan Hazine ve Maliye Bakanlığı, yılın ilk 9 ayında yıl sonu hedefini aşarak 140,6 milyar lira açık verdi. Geçen yılın ilk 9 ayında verilen 85,8 milyar liralık açık da böylece yüzde 64 oranında artmış oldu.
FAİZ ÖDEMELERİNDE ARTIŞ
Öte yandan bütçe açığındaki artışın Covid-19 pandemisinin etkilerinden kaynaklandığı algısı yaygın olsa da bütçe giderleri içinde aslan payını faiz ödemelerinin almış olması açığın büyümesine neden oldu. Ocaktan eylüle kadar bütçeden toplam 870 milyar liralık harcama yapılırken bu tutarın 107,8 milyar lirasını faiz ödemeleri oluşturdu. Geçen yılın aynı döneminde faiz ödemelerinin tutarı 81,5 milyar liraydı.
Faiz ödemelerinin toplam harcamalar içindeki payında da artışlar yaşanması dikkat çekiyor. Geçen yılın ocak-eylül döneminde toplam 739,6 milyar liralık harcamanın yüzde 11’i faize giderken, bu oran bu yılın aynı döneminde yüzde 12,4’e yükseldi. (Yıllara göre faiz harcamalarının toplam harcamalar içindeki payı tablodaki gibi)
Toplam harcama -Faiz harcaması -Faizin harcamalar içindeki payı
2017: 488,2 milyar TL – 46,6 milyar TL – yüzde 9,5
2018: 603,5 milyar TL – 60,4 milyar TL – yüzde 10
2019: 739,6 milyar TL – 81,5 milyar TL – yüzde 11
2020: 870,0 milyar TL – 107,8 milyar TL – yüzde 12,4
OTOMOBİLLERİN ÖTV’SİNDE REKOR
Eylül ayında vergi gelirleri içinde ağustos ayına göre en hızlı artış motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV kaleminde oldu. Ağustosta motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV tutarı 3,83 milyar lirayken, eylül ayında yapılan ÖTV zammıyla ve artan taşıt satışlarıyla birlikte bu tutar 5,30 milyar liraya yükseldi. Söz konusu tutar bu zamana dek bir ay içinde motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV rekoru olarak kayda geçti.
BÜTÇE AÇIĞI YIL SONU HEDEFİNİ AŞTI
Hazine ve Maliye Bakanlığı yıl başında 2020 yılı bütçe açığı hedefini 138,9 milyar lira olarak açıklamıştı. Buna karşılık 9 ayın sonundaki bütçe açığı 140,6 milyar lira oldu. Berat Albayrak Hazine ve Maliye Bakanı olduğu 26 aylık dönemin 19 ayında bütçe açık verirken sadece 7’sinde bütçe fazlası verildi. 26 aylık dönemin toplam bütçe açığı ise 338 milyar.
