Döviz varlığı olan şirketlerin TL üzerinden kredi kullanmasına kısıtlama getirilen düzenlemede esnemeye gidildi. BDDK, şirketlerin bankalara sunması gereken bilgi ve belgeleri bağımsız denetçilere onaylatması şartını kaldırarak, belgelerin yeminli mali müşavir onaylı olarak da alınabileceğini duyurdu.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), “finansal istikrarın güçlendirilmesine ve kaynakların daha verimli kullanılarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışması” iddiasıyla 24 Haziran’da koordineli makro ihtiyati adımlar atılacağını belirtmişti.
Buna ilişkin yapılan düzenlemede, bankalar ve finansal kuruluşlar dışındaki, bağımsız denetime tabi şirketlerin kredi başvurusu yaptıkları tarih itibarıyla yabancı para nakdi varlıklarının (altın dahil, efektif döviz ile bankalardaki YP mevduat) Türk Lirası (TL) karşılığının 15 milyon TL’nin üzerinde olması halinde, bu şirketlerin yabancı para nakdi varlıklarının, en güncel finansal tablolarına göre aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşması durumunda, söz konusu şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmamasına karar verilmişti.
‘BAĞIMSIZ DENETÇİLERE GEREK YOK’
Düzenleme, şirketlerin bankalara sunması gereken bilgi ve belgeleri bağımsız denetçilere onaylatmasını şart koşuyordu. BDDK tarafından düzenlemede yapılan esneme ile bu şart gevşetilerek belgelerin yeminli mali müşavir (YMM) onaylı olarak da alınabilmesi sağlandı.
16 MADDELİK AÇIKLAMA
Alınan yeni kararlar, BDDK’nin açıklamasında şöyle açıklandı:
5411 sayılı Bankacılık Kanununun 93 üncü maddesine dayanılarak, finansal istikrarın güçlendirilmesine ve kaynakların daha verimli kullanılarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasına yönelik atılacak koordineli makro ihtiyati adımlar kapsamında alınan 24.06.2022 tarihli ve 10250 sayılı Kurul Kararının, söz konusu Karar tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, aksi yönde bir Kurul Kararı alıncaya kadar aşağıdaki şekilde uygulanmasına ve bu çerçevede;
1- Bankalar ve finansal kuruluşlar dışındaki şirketlerden, 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili düzenlemeler uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketlerin (Şirket), Kredi başvurusu yaptıkları tarih itibarıyla yabancı para (YP) nakdi varlıklarının Türk Lirası (TL) karşılığının 15 milyon TL’nin üzerinde olması halinde ve Bu Şirketlerin YP nakdi varlıklarının, Vergi Usul Kanunu (VUK) ve ilgili düzenlemeleri uyarınca düzenlenerek vergi dairesine sunulmuş olan (geçici vergi dönemleri dahil) en güncel finansal tablolarına göre aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’ununu aşması durumunda, söz konusu Şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmamasına,
2- Şirketlerin, Altın dahil efektif dövizinin, Bankalardaki YP mevduatının, Türkiye Cumhuriyeti tarafından ihraç edilen Eurobond’lar dışında kalan, yurt içi ya da yurt dışı yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden/hisse senetlerinden oluşan varlıklarının, Altın veya dövize endeksli ya da bunlara ilişkin endeksleri takip eden borsa yatırım fonlarının katılma paylarının, Yurt dışı yerleşiklerle YP cinsinden yapılan ters repo işlemlerinin, Bankalar ile gerçekleştirilen swap işlemleri kapsamında spotta TL temin etmek üzere bankalara (altın dahil) döviz olarak verilen YP varlıklarının bu Kararın uygulanmasında Şirketlerin YP nakdi varlıkları kapsamına dahil edilmesine,
3- Şirketlerin bankalar ile gerçekleştirdikleri swap işlemleri kapsamında, spotta (altın dahil) döviz verip TL borçlandığı tutarların da, bu Kararın uygulanması kapsamında, ilgili banka tarafından söz konusu şirkete kullandırılan TL cinsinden nakdi bir ticari kredi olarak ele alınmasına,
4- Kamu Gözetim Kurumu (KGK) tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan Şirketler için; 1’inci madde uyarınca yapılacak değerlendirmenin, KGK tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartlarına uygun olarak hazırlanıp KGK tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca (bağımsız denetim kuruluşu) denetlenmiş en güncel konsolide finansal tablolar üzerinden Şirketin yurt dışı bağlı ortaklık ve iştirakleri dahil edilmeden yapılmasına, Bu Karar kapsamında YP nakdi varlıkları toplamının hesaplamasında, bu şirketlerin bankalar ve finansal kuruluşlar dışında kalan konsolidasyona tabi yurt içindeki bağlı ortaklıklarının ve iştiraklerinin YP nakdi varlıklarının da hesaplamaya dahil edilmesine, Bu çerçevede bir Şirketin (ana ortaklık) konsolide finansal tabloları üzerinden bu Karar kapsamında TL kredi kullandırımına uygun olmadığı tespit edilirse yalnızca ana ortaklık için bu karar kapsamındaki kredi sınırlamasının uygulanmasına ve ana ortaklığın konsolidasyona tabi diğer bağlı ortaklık ve iştiraklerine kullandırılacak krediler için bu Kararda belirtilen hükümlerin her bir ortaklık ve iştirak için ayrı ayrı ele alınması suretiyle kredi sınırlamasına tabi olup olmadıklarının belirlenmesine,
5- Bu Karar kapsamındaki kredi sınırlamasının istisnası olarak, ilgili mevzuat uyarınca YP cinsinden kredi kullanması mümkün olmayan şirketlerle sınırlı olmak üzere, bu şirketlerin bankaya kredi başvurusunda bulunduğu tarihten itibaren 3 aylık dönem içinde; YP net pozisyon açığı bulunduğunu ve pozisyon açığı tutarını beyan etmeleri şartıyla, yalnızca başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönemdeki söz konusu beyan edilen pozisyon açığı ile sınırlı olmak üzere TL cinsinden nakdi ticari kredi kullandırılabilmesine ve pozisyon açığını belirten söz konusu beyanın doğruluğunun, 7’nci maddede belirtilen usul ve esaslara göre bağımsız denetim kuruluşlarınca ya da 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa (3568 sayılı Kanun) göre ruhsat almış yeminli mali müşavirlerce (YMM) onaylanmak suretiyle teyit edilerek bankaya belgelendirilmesine,
6- Bu Kararın uygulanmasında, kredili mevduat hesabı (KMH) ve diğer rotatif nitelikli krediler ile kurumsal kredi kartlarından nakit çekimi yoluyla veya gün içi ve gecelik krediler yoluyla Şirketlere kullandırılacak kredi tutarının hesaplamasında, bu kredi türleri için 30.06.2022 tarihi itibarıyla Şirketlere kullandırılmış toplam kredi bakiyesi başlangıç olarak kabul edilmek üzere; *3 Her ay sonu itibarıyla önceki ay sonuna göre bu toplam nakdi kredi bakiyesindeki artış miktarının yeni kullandırım olarak kabul edilmesine,
*Her ay sonundaki yapılacak bu hesaplamaya göre bakiye artışı olması durumunda, yeni kredi kullandırımı olarak kabul edilecek bu bakiye artışına ilişkin olarak ilgili Şirket için bankalarca bu Karar kapsamındaki kredi kullandırım sınırlamalarına yönelik kontrollerin gerçekleştirilmesine ve gerekli bilgi ve belgelerin temin edilmesine,
7- YP nakdi varlıklarının TL karşılığı 15 milyon TL’yi aşmayan veya TL karşılığı 15 milyon TL’yi aşsa bile 1’inci ve 4’üncü maddelerde belirtilen finansal tablolarına göre aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’nunu geçmeyen veya bu sınırlamalara takılsa bile yalnızca YP kredi kullanmasının mümkün olmaması kaydıyla ve yalnızca kredi başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönemdeki YP net pozisyon açığı ile sınırlı olmak üzere kredi kullanmak isteyen Şirketlerin, krediyi kullandıkları tarih itibarıyla ya da rotatif, KMH, kredi kartından nakit çekim, gün içi ve gecelik krediler için 6’ncı maddede belirtildiği şekilde yeni kredi kullandırılmış sayıldığının tespit edildiği tarih itibarıyla, YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi aşmayacağını ya da YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi aşsa bile aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’nunu geçmeyeceğini ya da bu sınırlamalara takılsa bile yalnızca YP kredi kullanmasının mümkün olmaması nedeniyle ve yalnızca kredi başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönemdeki YP net pozisyon açığı ile sınırlı olmak üzere yeni kredi kullanımında bulunacağını 30.06.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere (30.06.2022 dahil) beyan ve taahhüt etmeleri ve bu tarihi müteakip her 3 aylık takvim dönemi sonunu izleyen ayın son iş günü akşamına kadar söz konusu beyan ve taahhüdün (Ek-1) banka tarafından kontrolünün sağlanmasını teminen söz konusu üçer aylık dönemler içinde, YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi aşmadığının veya YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi aşsa bile VUK ve ilgili düzenlemeleri uyarınca düzenlenerek vergi dairesine sunulmuş olan (geçici vergi dönemleri dahil) en güncel finansal tablolarına göre (ya da konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan Şirketler için bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş en güncel konsolide finansal tablolar üzerinden Şirketin yurt dışı bağlı ortaklık ve iştirakleri dahil edilmeden) aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’nunu geçmediğinin veya, Bu sınırlamalara takıldığı tarihler itibarıyla kredi kullandırılmış ise;
*Bu şekilde kullandırılan TL cinsinden tüm ticari nakdi kredilerin toplamının ilgili kredilerin kullandırım tarihlerini izleyen 3 aylık dönemdeki YP net pozisyon açığını aşmadığının ve Bu şekilde kredi kullanmış olan Şirketin söz konusu dönemde YP kredi kullanmasının mümkün olmadığının bağımsız denetim kuruluşlarınca ya da YMM’lerce onaylanmak suretiyle teyit edilerek ilgili bankaya belgelendirilmesine ve konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan Şirketler için bu belgelendirmelerin ve değerlendirmelerin bağımsız denetim kuruluşlarınca yapılmasına,
8- Bağımsız denetime tabi olduğu halde denetim yükümlülüğü ilk defa 2022 yılı sonunda başlayacak şirketlerin bu Karar kapsamından muaf tutulmasına,
9- Kredi başvurusunda bulunan bir şirketin bağımsız denetime tabi olmadığını ya da bağımsız denetime tabi olmasına rağmen 8 inci madde kapsamına dahil olduğu için bu karar kapsamından muaf olduğunu beyan ve taahhüt etmesine rağmen (Ek-2), ilgili banka nezdinde bu konuda tereddüt oluşması halinde, kredi kullandırım tarihinden itibaren bankalarca ilgili şirkete bağımsız denetime tabi olmadığını ya da bağımsız denetime tabi olsa bile denetim yükümlülüğünün ilk defa 2022 yılı sonunda başlayacağını, 3568 sayılı Kanuna göre ruhsat almış Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce (SMMM), YMM’lerce ya da bağımsız denetim kuruluşlarınca onaylı olmak üzere belgelendirmeleri için 1 ay süre tanınarak, başvuruda bulunan şirketin beyanı esas alınmak suretiyle kredi kullandırılabilmesine,
10- Bir Şirketin, 7’nci ve 9’uncu maddelerde yer verilen süreler içinde bağımsız denetim kuruluşu ya da YMM onaylı olarak bankaya tevdi etmesi gereken bilgi ve belgeleri bankaya tevdi etmemesi veya bu süre içinde tevdi ettiği bilgi ve belgelere göre şirketin beyanının aksine bu karar kapsamındaki kredi sınırlamasına dahil olması gerektiğinin bankalarca anlaşılması ya da İlgili banka tarafından bu şirkete TL cinsinden bu karar kapsamına giren yeni nakdi ticari kredi kullandırılmamasına,
*Söz konusu duruma ve şirket bilgilerine ilişkin kurumumuzca belirlenecek usul ve esaslara göre ilgili banka tarafından yapılacak bildirim çerçevesinde, bu kapsama giren şirketlere 30.06.2022 tarihinden itibaren kullandırılan (bu Karar kapsamından muaf tutulsun tutulmasın) TL cinsinden ticari nitelikli tüm nakdi kredilere “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik” uyarınca sermaye yeterliliği oranı hesaplamasında; kredi riskine esas tutar hesaplanırken kullanılan yaklaşımdan (standart yaklaşım ya da içsel derecelendirmeye dayalı yaklaşımlar) bağımsız olarak kredi riski azaltım teknikleri, kredi derecelendirme notları ve gayrimenkul ipotekleri dikkate alınmadan yüzde 500 risk ağırlığı uygulanmasına,
11- Bu Karar kapsamından; (Nakit çekimler hariç) kurumsal kredi kartları yoluyla kullandırılan kredilerin, doğrudan Borçlanma Sistemi(DBS) aracılığıyla nakde dönüşen kredilerin, Cayılamaz limit taahhüdü niteliğinde olan ve bankaların kredi müşterisi 5 olan Şirket dışındaki üçüncü taraflara ödeme garantisi sunduğu diğer krediler ile alıcı statüsündeki şirketin kredilendirilmesi suretiyle tedarikçilere ödeme yapılan tedarikçi finansmanı kredilerinin, TL cinsinden nakdi krediye dönüşen tazmin edilen gayri nakdi kredi bedellerinin, yeniden yapılandırma kapsamında olmayan ve sözleşme koşullarının değiştirilmesi suretiyle yenilenen ya da mevcut kredilerin kısmen veya tamamen yeniden finanse edilmesi için kullandırılan krediler hariç; Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca ya da 5411 sayılı Bankacılık Kanununun Geçici 32’nci maddesi uyarınca yeniden yapılandırılan veya bu yeniden yapılandırmalar kapsamında kullandırılan kredilerin, muaf tutulmasına,
12- Bankaların bu Karar kapsamından muaf tutulmayan kredileri, yurt dışı şubeleri aracılığıyla yurt içi yerleşik Şirketlere kullandırması durumunda da bu Karar hükümlerinin uygulanmasına,
13- 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanununa tabi finansal kiralama, faktoring ve finansman kuruluşlarının; 01.08.2022 tarihinden itibaren müşterilerine kullandıracakları TL cinsinden ticari nitelikli nakdi kredilerin de bu Karar kapsamına dahil edilmesine, bu Kararda bankalar için getirilen yükümlülüklerin finansal kiralama, faktoring ve finansman kuruluşları için de aynı şekilde uygulanmasına, söz konusu kuruluşların ticari müşterilerinin beyan ve taahhüt yükümlülüklerinin de bu tarihinden itibaren geçerli olmak üzere (01.08.2022 dahil) 7’nci ve 9’uncu maddelerde belirtilen şekilde uygulanmasına,
14- Bu Karar kapsamında, YP nakdi varlıkların TL karşılığının hesaplanmasında hesaplama tarihine ait Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kurunun kullanılmasına,
15- 7’nci ve 9’uncu maddeler uyarınca şirketlerden temin edilmesi gereken beyan ve taahhütler için; bankalar tarafından Ek-1 ve Ek-2’de yer alan formların, finansal kiralama, faktoring ve finansman kuruluşları tarafından ise formların uyarlanmak suretiyle kullanılabilmesine,
16- Bu Kararın Kuruluş Birliklerine duyurulmasına ve Kurum internet sitesinde yayımlanmasına karar verilmiştir.
