DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR); yayımladığı raporda, TÜİK’in önceki gün açıkladığı Temmuz 2019 dönemi işsizlik verilerini değerlendirdi. Buna göre; ümitsiz işsizler, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar, zamana bağlı eksik istihdam ve mevsimlik çalışanlar da hesaplamaya dâhil edildiğinde, Türkiye’de gerçek (geniş tanımlı) işsiz sayısı 7 milyon 364 bini buldu. Geçen yılın temmuz ayında 6 milyon 130 bin olan geniş tanımlı işsiz sayısı, bu yılın temmuz ayında 1 milyon 54 bin arttı. Geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 21 olarak hesaplandı.
TARIM DIŞI İŞSİZLİK
Rapora göre işsizlik; tarım, inşaat ve turizm mevsimi olmasına karşın temmuz ayında da artmaya devam etti. Hem mevsim etkisinden arındırılmış hem de arındırılmamış işsizlik oranlarında tırmanma yaşanırken, en yoğun artış genç ve kadın işsizliğinde gerçekleşti.
Temmuz 2018’de 3 milyon 531 bin olan ‘mevsim etkisinden arındırılmamış dar tanımlı işsiz sayısı’, Temmuz 2019’da 1 milyon 65 bin artarak 4 milyon 596 bine yükseldi. ‘Mevsim etkisinden arındırılmamış işsizlik oranı’ da bir önceki yılın aynı ayına göre 3,1 puan artarak yüzde 10,8’den yüzde 13,9’a çıktı.
Temmuz 2018’de 3 milyon 595 bin olan ‘mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı’ ise Temmuz 2019’da 1 milyon 82 bin kişi artarak 4 milyon 677 bine ulaştı. ‘Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı’ da yüzde 11,1’den yüzde 14,3 seviyesine yükseldi.
Tarım dışı işsizlikte de tırmanış devam ediyor. Temmuz 2018’de yüzde 12,9 olan ‘mevsim etkisinden arındırılmış tarım dışı işsizlik’, Temmuz 2019’da yüzde 16,5’e yükseldi.
İŞSİZLİK EN ÇOK GENÇLERİ VE KADINLARI ETKİLEDİ
Rapora göre, işsizliğin düzenli yükselişi en çok gençleri ve genç kadınları etkiledi. Mevsim etkisinden arındırılmış genç işsizliği, Temmuz 2018’de yüzde 20,1 iken Temmuz 2019’da 7,2 puan artarak 27,1’e yükseldi. 2005’te 926 bin olan genç işsiz sayısı, 2009 krizinde 1 milyon 176 bine çıkmıştı. 2018 krizi öncesinde 900 bin seviyesine gerileyen genç işsizliği, krizle birlikte sert bir tırmanışla 1 milyon 508 bin düzeyine geldi.
Mevsim etkisinden arındırılmamış kadın işsizliği de bir yılda 2,4 puan artarak yüzde 14,3’ten yüzde 16,7 seviyesine geldi.
Tarım dışı genç kadın işsizliği ise geçen yılın temmuz ayına göre 8,9 puan artarak rekor bir seviyeye, yüzde 32,3’ten yüzde 41,2’e çıktı. Böylece en yüksek işsizlik türü, yine tarım dışı genç kadın işsizliği oldu.
NE EĞİTİMDE NE İSTİHDAMDA OLANLARIN ORANI YÜZDE 29.4
Ne eğitimde ne istihdamda olanların (NEET) oranı da geçen yılın aynı dönemine göre 1,7 puan artarak yüzde 29,4 olarak gerçekleşti.
İSTİHDAMDA BÜYÜK BİR DARALMA YAŞANIYOR
Rapora göre, ekonomik kriz ve sanayi üretimi ile büyümedeki daralmaya paralel olarak istihdamda da daralma devam ediyor. Dolayısıyla sadece işsizlik artmıyor, istihdamda da büyük bir daralma yaşanıyor. Temmuz 2018’de 28 milyon 721 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış istihdam, 728 bin kişi azalarak Temmuz 2019’da 27 milyon 993 bine geriledi.
DİSK-AR’ın raporda, işsizlikle mücadele için yapılması gerekenler şöyle sıralandı:
Haftalık çalışma süresi, gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık 270 saat sınırı 90 saate düşürülmeli.
Kamuda kadrolu ve güvenceli istihdam artışı sağlanmalı, personel açığı derhal kapatılmalı.
İşbaşında eğitim adı altında çırak, stajyer, kursiyer ve bursiyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılması uygulamasına son verilmeli.
Herkese en az bir ay ücretli yıllık izin hakkı tanınmalı.
Güvencesiz çalışma biçimlerine son verilmeli.
Sendikalı hak ve özgürlüklerin kullanımı güvence altına alınmalı.
İşsizlik Sigortası Fonu’nun amaç dışı kullanımına son verilmeli, fondan yararlanma koşulları iyileştirilmeli.
Kadın istihdamının artırılması için işgücü piyasalarındaki cinsiyetçi uygulamalara son verilmeli. Ev içi bakım yükü, devletin bakım hizmeti sağlaması ile kadının üzerinden alınmalı.
