Yurttaşların hayat pahalılığına karşı mücadelesi sürerken, CHP tarafından AKP dönemine ilişkin ekonomi raporu yayımlandı. Rapora göre 17 milyon kişi yetersiz beslenir hale gelirken, kişi başına düşen milli gelir de düştü. Raporda, “AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından bu yana çalışan veya iş arayan emeklilerin sayısı 1,5 milyondan 4,2 milyona çıkmıştır” detayı da yer alırken, tarımda da istihdamın düştüğü kaydedildi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Fethi Açıkel başkanlığındaki Ar-Ge Bilim Platformu “Sarayın Kara Düzeni, Eşitsizlikleri Derinleştirdi ve Kalıcı Hale Getirdi: Yandaş Oligarklar Vatandaşın Sosyal Adalet Duygusunu Yok Etti” başlıklı bir rapor hazırladı. AKP iktidarı döneminde gelir ve servet eşitsizliğinin derinleştiğini, kuşaklar arası eşitsizlik, eğitim ve beceri eşitsizliği, bölgesel eşitsizlik ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin katlanarak arttığı ifade edilen rapora göre bu dönem “küçük bir oligarşik zümrenin çıkarını gözeten rantçı politikalar” hayata geçirildi.
‘TÜRKİYE EKONOMİSİ 5 YILDA YÜZDE 20 KÜÇÜLDÜ’
Gazete Duvar’dan Serkan Alan’ın aktardığı rapora göre AKP döneminde “yolsuzluk, israf ve kötü yönetim” nedenleriyle Türkiye ekonomisi 2015 ile 2020 yılları arasında yüzde 20 küçüldü ve Türkiye’nin milli geliri 864 milyar dolar seviyesinden 720 milyar dolara geriledi. Bu dönemde toplumun yüzde 90’ının gelir seviyesinin yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı nedenleriyle gerilediğini belirten CHP’nin raporunda, “2021 yılı Aralık itibarıyla Türkiye 178 ülke arasında en yüksek enflasyona sahip 8. ülke konumundadır” denildi.
‘KİŞİ BAŞINA DÜŞEN MİLLİ GELİR 7 YIL ÜST ÜSTE DÜŞTÜ’
TÜİK verilerinde bile son 5 yılda Türkiye’de medyan gelirin yüzde 70’ine göre yoksul vatandaş sayısının 23,7 milyona ulaştığının ifade edildiğini, son dönemde artan gıda, yakıt ve kira masrafları nedeniyle yoksulluk çeken kişi sayısının 2022 ortasında 30 milyona ulaşacağının tahmin edildiğini belirtilen raporda şu ifadeler yer aldı:
“Orta sınıf âdeta ortadan kaldırılmış, nüfusun çoğu yoksul kesimlere eklenmiştir. Artık Türkiye’de neredeyse bir “orta direğin” varlığından bahsetme imkânı kalmamıştır. Cumhuriyet tarihinde ilk kez kişi başına düşen milli gelir 7 yıl üst üste düşüş göstermiştir. 2018’den itibaren, döviz krizleriyle birlikte Türkiye’de orta sınıf gelir grubunun en az 3,1 milyon kişi azaldığı, bu kişilerin düşük gelirli kesimlere eklendiği hesap edilmektedir.”
‘DOLAR MİLYONERİ SAYISI BİR YILDA 21 BİN ARTTI’
Türkiye’de en yüksek gelire sahip yüzde 1’lik kesimin, toplam gelirin yüzde 23’ünü aldığını belirten CHP’ye göre Türkiye, zengin ve yoksul yurttaşlar arasındaki gelir dağılımı adaletsizliğinin göstergesi olan Gini katsayısında Dünya Bankası tarihsel göstergelerinde 170 ülke arasında en kötü 30 ülke arasına girdi. Türkiye’nin, OECD ülkeleri arasında gelir adaletsizliği açısından en kötü 4 ülkeden biri olduğu vurgulanan raporda, “2019’da 94 bin olan dolar milyoneri sayısı yalnızca bir yıl içinde 115 bin kişiye ulaşmıştır” denildi.
BOLİVYA KIYASLAMASI
Türkiye’nin, Avrupa bölgesinde asgari ücretin en çok gerilediği ülke olduğunu, 310 dolara denk düşen asgari ücretle Latin Amerika’nın “en yoksul ve güvencesiz” ülkelerinden biri olan Bolivya ile aynı ücret düzeyine gerilediğini belirten CHP’nin raporunda Türkiye’nin kırsalının “insansızlaştığı”, kentlerin ise nüfusu kaldıramadığı vurgulandı.
‘TÜRKİYE’DE 17 MİLYON KİŞİ YETERSİZ BESLENİYOR VEYA AÇLIK ÇEKİYOR’
2021 Küresel Gıda Güvenliği Endeksi’ne göre Türkiye’nin gıdanın satın alınabilirliği konusunda 121 ülke arasında Panama, Fas, Tunus, Cezayir, Ekvator gibi ülkelerin arkasında kalarak 67. sıraya yerleştiğini belirten CHP’ye göre gıda enflasyonu konusunda da Türkiye olumsuz bir yerde duruyor. Türkiye’de 17 milyon kişinin yetersiz beslenme veya açlık çektiği, her 10 çocuktan 2’si beslenme yetersizliği ve hijyen kaynaklı sağlık sorunları yaşadığı vurgulanan raporda dikkat çeken noktalar şu şekilde sıralandı:
‘NÜFUSUN YALNIZCA YÜZDE 58’İ KENDİ EVİNDE OTURUYOR’
“Şehirlerimiz betonlaştırılmış ancak yurttaşlarımızın konut sorununa çözüm üretilememiştir. Avrupa genelinde yüzde 70’ler civarına ulaşan ev sahipliği oranına karşılık Türkiye’de 2020 yılında nüfusun yalnızca yüzde 58’i kendine ait konutta yaşamaktadır. 2022 itibarıyla bir asgari ücretlinin 80 metrekare konut alabilmesi için hiçbir şey yemeden içmeden en az 10 yıl çalışması gerekmektedir. 2015 yılıyla karşılaştırıldığında 2021 son çeyreği itibarıyla konut fiyatları yüzde 246,5; kira fiyatları ise yüzde 187,7 seviyesinde yükselmiştir.
‘AVRUPA’DA KENTİ OTOMOBİLİNE SAHİP OLMAYANLARIN ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU ÜLKE’
2020 yılı itibarıyla Avrupa’nın 31 ülkesi arasında kendi otomobiline sahip olmayanların oranının en yüksek olduğu ülke Türkiye’dir. Bugün bir asgari ücretli çalışanın sıfır kilometredeki en ucuz otomobili satın alması için 6 yıl çalışması ve başka hiçbir harcama yapmaması gerekmektedir.
ÖĞRENCİLERİN DURUMU
Türkiye, OECD ülkeleri arasında ailelerin sosyo-ekonomik durumunun öğrencilerin eğitim hayatını en çok etkilediği ülke olmuştur. İlköğretimden üniversiteye kadar geçen sürede öğrenci başına harcanan miktar OECD ülkelerinde ortalama yıllık 11 bin 700 dolarken, bu miktar Türkiye’de yalnızca 5 bin 723 dolarda kalmıştır.
‘İŞ ARAYAN EMEKLİLERİN SAYISI 4,2 MİLYONA ÇIKTI’
AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından bu yana çalışan veya iş arayan emeklilerin sayısı 1,5 milyondan 4,2 milyona çıkmıştır. 2022’ye gelindiğinde en düşük emekli maaşı, eşitsizliğin en yaygın olduğu ülkelerden biri olan Kolombiya’daki asgari ücretten bile düşüktür. Emekli maaşı alan 13,7 milyon kişinin yaklaşık yarısı ya bir işte çalışmakta ya da iş aramaktadır.
‘TARIMDA İSTİHDAM YÜZDE 44 DÜŞTÜ’
AKP’nin tarım ve gıda sektörünü çıkmaza sokan politikaları, en büyük geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olan kırsal bölgelerin nüfusunu kaybetmesine neden olmuştur. Tarım sektöründe istihdam edilen kişi sayısı 2002 yılında 7 milyon 458 bin kişiyken, 2020 yılı itibarıyla yüzde 44’lük bir düşüşle 4 milyon 157 bin kişiye gerilemiştir. 2002 yılında 26 milyon 579 bin hektar tarım alanı ekilirken, 2020 yılına gelindiğinde ekilen tarım alanı 23 milyon 144 bin hektara düşmüştür.”
