21 Aralık 2021’de Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Desteklenmesine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı ile Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kur Korumalı Mevduat hesabının hazineye getireceği yük konusunda farklı rakamlar telaffuz ediliyor.
Dünya gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, uygulamanın hazineye getireceği maliyeti, tüm hesapların 3 ay vadeli açıldığı varsayımı ile hesaplayarak bir maliyet tablosu oluşturdu.
Aktaş, “Kur korumalı mevduat uygulamasının yaklaşık ilk bir ayında 21 Ocak’a kadar 184 milyar liralık hesap açıldı. Bu tutarın 135 milyarı doğrudan TL cinsinden açılan hesaplar. DTH’den dönüşüm yoluyla açılan hesap toplamı ise 49 milyar. İşte 184 milyar liralık bu hesapların bir ayda “oluşan” kur farkı yükü 19,6 milyar lirayı buldu. Özellikle “oluşan” diyoruz, çünkü bu 19,6 milyar ödenen tutarı göstermiyor” diye yazdı.
YENİLEME ORANI BELLİ DEĞİL
Aktaş, KKM verileri gizlenmeye başlandığı için artık gün gün hesap tutarı izlemenin de bundan sonrası için kur farkı hesabı yapmanın da mümkün olmadığını belirterek, “Ayrıca bu hesapların yüzde 85-86’sının vadesi doldu. Yenileme oranı nedir, bu konuda hiç bilgi yok” diye yazdı.
Alaattin Aktaş, yazısının devamında şunları yazdı:
‘KUR DENGELENDİKÇE YÜK AZALIYOR’
Aralık ayının son haftasında TL cinsi açılan hesap tutarı 70 milyar lira. Bu hesaplar için oluşan kur farkı 13,6 milyar lira.
Ocak ayının ilk üç haftasında açılan hesap da hemen hemen aynı, 65 milyar lira. Ancak bu hesaplar için oluşan kur farkı yalnızca 2,6 milyar lira.
Bu hızlı düşüşün neden çok açık…
Temel belirleyici hesapların açılış ve kapanış tarihindeki kurun düzeyi…
Hesaplamayı gün gün yaptığımızı belirtmiştik. Gün bazındaki tutarla ağırlıklandırıldığında aralık ayındaki hesapların 12 liralık dolar kurundan açıldığı ve üç ay sonraki kurun 14,80 olduğu görülüyor.
Ocak ayının ilk üç haftasında ise açılıştaki kur artık 13,57 düzeyinde. Üstelik bu hesapların üç ay sonra dolduğunu varsaydığımız dönemdeki kapanış kuru da 14,69’a inmiş durumda.
Açılış ve kapanış tarihleri arasındaki makasın böylesine daralmış olması da Hazine ve Merkez Bankası açısından avantaj, hesap sahipleri açısından dezavantaj oluşturuyor.
8 NİSAN’A KADAR 14,8 MİLYAR ÖDENDİ
Kur korumalı hesaplar için 8 Nisan’a kadar yapılan kur farkı ödemesi 14,8 milyar lirayı buldu. Yani 19,6 milyar liranın önemli bir kısmı ödenmiş durumda.
8 Nisan’a kadar TL cinsi açılan hesaplar için 13,2 milyar lira tutarında, DTH’den dönüşüm yoluyla açılan hesaplar için de 1,6 milyar lira kur farkı ödemesi yapıldı.
TL cinsi açılan hesaplarla ilgili farkı Hazine ve Maliye Bakanlığı, DTH dönüşümlü hesaplarla ilgili farkı ise Merkez Bankası ödüyor.
KKM kur farkı ödemesi Maliye’nin mart ayı bütçe gerçekleşmesine de ilk kez girdi. Aralık ayının son haftasında açılan ve vadesi üç ay olan hesaplar için Maliye mart ayında 11,7 milyar lira tutarında kur farkı ödemesi yaptı. Bu ödeme bütçede “mevduat ve katılma hesaplarının kur artışlarına karşı korunmasına ilişkin giderler” başlığı altında yer aldı.
Kur korumalı mevduatın yükü yalnızca kur farkı ödemesi olsa iyi. Yine 8 Nisan itibarıyla 10 bin 765 mükellefe DTH’ye geçtikleri için kambiyo karı kaynaklı vergi muafiyeti tanındı. Bu şekilde vazgeçilen vergi 10 milyar 164 milyon lira. Böylece 10 bin 765 vergi mükellefinin her birine ortalama 944 bin liralık vergi muafiyeti sağlanmış oldu.
Yani 8 Nisan’a kadar kur farkı olarak 14,8 milyar lira ödendi, 10,2 milyar lira da vergiden vazgeçildi; toplam 25 milyar lira…
