Dün akşam Moskova yakınlarında düşen uçak tüm dünyada yankı uyandırdı. Uçakta bulunan Wagner lideri Prigojin’in hayatını kaybettiği açıklandı. Prigojin’in 2 ay önce Rusya lideri Putin’e karşı askerleri ile birlikte ayaklanması akıllara suikast ihtimalini getirdi. Olay manşetlerde kendine yer bulurken bugüne kadar Putin’e karşı gelip de ölen veya ölümden dönen isimler yeniden gündem oldu.
İSYANIN ARDINDAN BELARUS’A GEÇTİĞİ AÇIKLANMIŞTI
Akşam saatlerinde yapılan açıklamada, Tver’de özel jetin düşmesi sonucu 10 kişinin öldüğü bildirildi. Wagner’e yakınlığıyla bilinen bazı Telegram kanallarında, uçağın Rus ordusuna ait savunma sistemleri tarafından düşürüldüğü öne sürüldü. Wagner’in kurucusu Prigojin, 24 Haziran’da Rus yönetimine silahlı isyan başlatmıştı. İsyan, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun araya girmesiyle sona ermişti. Prigojin ve Wagner’in paralı savaşçıları, isyanın ardından Belarus’a giderken, burada Belarus askerlerine eğitim vermeye başlamıştı.
MUHALEFET LİDERİ ÖLÜMDEN DÖNDÜ
Öte yandan bu olayla birlikte Putin’e karşı çıkan ve bir şekilde hayatını kaybeden isimler ve ölümden dönen isimler gündeme geldi. Bunlardan birisi Rusya’nın en önde gelen muhalefet lideri Aleksey Navalni oldu.
Navalni, Batılı uzmanların sinir gazı Noviçok olduğu sonucuna vardığı bir maddeyle Sibirya’da zehirlendikten sonra Ağustos 2020’de tedavi için Almanya’ya uçtu. Kremlin, olayla bağlantılı olduğu iddialarını reddetti. Navalni, 2021’de Rusya’ya gönüllü olarak dönerek, dünya çapında takdir kazandı. Ülkeye varır varmaz tutuklandı. Şu anda siyasi amaçlı olduğunu savunduğu çeşitli suçlamalar nedeniyle parmaklıklar ardında. Navalni’nin muhalif siyasi hareketi yasa dışı ve “aşırılıkçı” ilan edildi. Rusya’daki bir mahkeme bu ay, Navalni’nin hapis cezasını 19 yıl daha uzatarak, onu ülkedeki en ağır hapishane koşullarından birine mahkum etti.
AJAN VE KIZI ZEHİRLENDİ
Devlet sırlarını İngiliz istihbaratına aktaran eski bir Rus çifte ajan olan Sergei Skripal ve kızı Yulia, Mart 2018’de İngiltere’deki Salisbury kentindeki bir alışveriş merkezinin dışındaki bir bankta baygın halde bulunmuştu. İkili durumları kritik halde hastaneye kaldırıldı ve İngiliz yetkililer, onların 1970’ler ve 1980’lerde Sovyet ordusu tarafından geliştirilen bir grup sinir gazı olan Noviçok ile zehirlendiklerini söyledi. Her ikisi de hayatta kaldı. Rusya, zehirleme olayında rolü olduğu iddialarını reddetti ve İngiltere’nin Rusya karşıtı histeriyi kışkırttığını söyledi.
MUHALİF GAZETECİ EVİNİN ÖNÜNDE ÖLDÜRÜLDÜ
Rusya’daki insan hakları ihlallerini haber yapan gazeteci Anna Politkovskaya, 7 Ekim 2006’da süpermarketten eve döndükten sonra Moskova’daki dairesinin önünde vurularak öldürüldü. 48 yaşındaki iki çocuk annesi Politkovskaya’nın öldürülmesi Batı’da büyük tepkiye neden oldu ve Rusya’da çalışan muhabirlere yönelik tehlikelere dikkati çekti.
AKTİVİSTİN KANINDA CIVA, BAKIR VE ÇİNKO BULUNDU
Rus muhalif aktivist Vladimir Kara-Murza, 2015 ve 2017 yıllarında kendisini zehirlemeye yönelik girişimlerde bulunulduğuna inandığını söyledi. İngiliz basını tarafından görülen tıbbi raporlara göre, daha sonra bir Alman laboratuvarı Murza’da yüksek düzeyde cıva, bakır, manganez ve çinko buldu. Moskova rolü olduğu iddiasını reddetti.
RADYOAKTİFLİ YEŞİL ÇAY İÇTİKTEN SONRA ÖLMÜŞ
İngiliz yetkililer, eski bir KGB ajanı ve Putin’in muhalifi Aleksender Litvinenko’nun, 2006 yılında Londra’daki Millennium Hotel’de nadir ve güçlü bir radyoaktif izotop olan polonyum-210 karıştırılmış yeşil çay içtikten sonra 43 yaşında öldüğünü söyledi. İngiliz soruşturması 2016’da Putin’in muhtemelen cinayete onay verdiği sonucuna vardı. Kremlin olayla ilgisi olduğu iddiasını reddetti.
Kıdemli bir İngiliz yargıç tarafından yürütülen soruşturma, cinayetin muhtemelen Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) tarafından yönlendirilen bir operasyonun parçası olarak, eski ajanın KGB dönemindeki koruması Andrei Lugovoy ve bir diğer Rusya vatandaşı olan Dmitri Kovtun tarafından gerçekleştirildiğini ortaya çıkardı. Litvinenko, zehirlenmesinden altı yıl önce Rusya’dan İngiltere’ye kaçmıştı.
İNGİLTERE’YE SIĞINSA DA ÖLDÜRÜLDÜ
44 yaşındaki Alexander Perepilichnyy, Kasım 2012’de koşuya çıktıktan sonra Londra dışındaki özel güvenlikli bir sitede bulunan lüks evinin yakınında ölü bulundu. Alexander Perepilichnyy, Rusya’daki kara para aklama sistemine ilişkin İsviçre’de yürütülen bir soruşturmaya yardım ettikten sonra 2009 yılında İngiltere’ye sığındı. Ani ölümü, öldürülmüş olabileceği ihtimalini gündeme getirdi.
İngiliz polisi, nadir görülen bir zehirle öldürülmüş olabileceği şüphesine rağmen, cinayet ihtimalini dışladı. Soruşturma öncesi duruşmada, midesinde sarı yasemin bitkisinden gelen nadir ve ölümcül bir zehrin izlerinin bulunduğu açıklandı. Perepilichny, popüler bir Rus yemeği olan ve kuzukulağı içeren büyük bir kase çorba içmişti. Rusya ilgisi olduğu iddiasını reddetti.
ZEHİRLENME SONRASI BİRÇOK AMELİYAT GEÇİRDİ
O zamanlar Ukraynalı bir muhalefet lideri olan Viktor Yuşçenko, Moskova yanlısı Başbakan Viktor Yanukoviç’e karşı Batı yanlısı bir listeyle yarıştığı 2004 başkanlık seçimleri kampanyası sırasında zehirlenmişti. Yuşçenko, Ukrayna istihbarat teşkilatından yetkililerle Kiev dışında akşam yemeği yerken zehirlendiğini söyledi. Rusya ilgisinin olmadığını söyledi.
Vücudunda normalde mevcut olandan 1000 kat daha fazla dioksin içerdiği bulundu. Zehirlenme nedeniyle yüzü ve vücudu şekil değiştirdi ve sonrasında onlarca ameliyat geçirdi. Ukrayna Yüksek Mahkemesi’nin “Turuncu Devrim” olarak adlandırılan sokak protestoları sırasında Viktor Yanukoviç’i kazanan ilan eden sonuçları reddetmesinin ardından tekrarlanan seçimlerde cumhurbaşkanlığını kazandı.
O listeye Wagner lideri Prigojin de eklendi… .
